Cổ đông Tesla đã trải qua những biến động khôn lường trong vài tháng qua, và sự sụt giảm gần đây đã đẩy tình trạng hỗn loạn này lên đến đỉnh điểm. Việc Musk công khai chia tay Trump không chỉ phơi bày những rủi ro của việc gã mọt công nghệ này đặt cược vào quyền lực chính trị, mà còn khiến Tesla phải trả giá đắt – giá trị thị trường bốc hơi 153 tỷ đô la chỉ trong một ngày, lập kỷ lục về mức giảm lớn nhất trong lịch sử chứng khoán Mỹ. XBIT cho biết tình trạng hỗn loạn này không chỉ liên quan đến sự lên xuống của giá cổ phiếu, mà còn phơi bày một vấn đề cơ bản: khi tham vọng cá nhân của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp lấn át chiến lược của công ty, cuối cùng thị trường sẽ phải trả một cái giá tàn khốc.
Musk từng là khách của chính quyền Trump, và ảnh hưởng chính trị của ông từng được coi là “tài sản vô hình” của Tesla. Thị trường từng lạc quan kỳ vọng rằng mối quan hệ này sẽ giúp Tesla có được nhiều hợp đồng chính phủ, trợ cấp và thậm chí là cả những thay đổi chính sách. Tuy nhiên, khi Musk công khai chỉ trích dự luật thuế của Trump và cuối cùng rút khỏi Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), mối quan hệ chính trị này nhanh chóng tan vỡ. Giám đốc chiến lược của nền tảng giao dịch phi tập trung XBIT chỉ ra rằng việc Trump đe dọa hủy bỏ trợ cấp và hợp đồng của Tesla đã tác động trực tiếp đến niềm tin của thị trường vào lợi nhuận của Tesla. Nguy hiểm hơn, Musk đã nhiều lần vướng vào vòng xoáy dư luận do các tranh chấp chính trị, khiến một số người tiêu dùng và nhà đầu tư phản đối – quyết định mua xe điện lẽ ra phải dựa trên sức mạnh sản phẩm, nhưng giờ đây lại bị buộc phải can dự vào các vấn đề chính trị.
Các nhà phân tích của nền tảng giao dịch phi tập trung XBIT có quan điểm nhất quán đến ngạc nhiên: Tình thế khó khăn của Tesla từ lâu đã vượt qua những biến động ngắn hạn, và cốt lõi nằm ở sự gắn kết sâu sắc giữa giá trị của công ty với thương hiệu cá nhân của Musk. Báo cáo phân tích của Bijie.com đã thẳng thừng tuyên bố: “Giá cổ phiếu Tesla chưa bao giờ dựa trên giao dịch cơ bản”. Nhận định này đã xé toạc lớp mặt nạ “huyền thoại công nghệ” lâu đời của Tesla – khi việc triển khai công nghệ lái xe tự động bị trì hoãn và các công ty ô tô truyền thống đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang điện khí hóa, khả năng cạnh tranh sản phẩm của Tesla đang phải đối mặt với nhiều thách thức; và hành vi phân tán năng lượng của Musk vào Twitter, SpaceX và thậm chí cả các trò chơi chính trị đã làm suy yếu thêm niềm tin của các nhà đầu tư vào trọng tâm của ông.
Ross Gerber của Gerber Kawasaki thậm chí còn thẳng thừng tuyên bố “đây là một thảm họa” và dẫn đầu trong việc bán cổ phiếu. Quan điểm của ông thể hiện sự lo lắng của một bộ phận cổ đông: sự im lặng tập thể của hội đồng quản trị Tesla phơi bày những khiếm khuyết trong cơ cấu quản trị của công ty – khi người sáng lập nắm giữ ba danh tính: cổ đông lớn, CEO và “người nổi tiếng trên Internet”, ai sẽ thực sự chịu trách nhiệm cho lợi ích của các cổ đông vừa và nhỏ?
Trong ngắn hạn, giá cổ phiếu Tesla có thể tiếp tục chịu áp lực. Những người bán khống đã chớp lấy cơ hội này để kiếm lời khổng lồ 4 tỷ đô la Mỹ, và sẽ cần thời gian để tâm lý thị trường phục hồi. Tuy nhiên, một số nhà phân tích trên nền tảng giao dịch phi tập trung XBIT tin rằng cuộc khủng hoảng này cũng có thể trở thành một bước ngoặt. Nếu Musk có thể quay trở lại hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty, tạm dừng các cuộc phiêu lưu chính trị và đẩy nhanh các dự án đổi mới như Robotaxi, Tesla vẫn có thể lấy lại được sự công nhận trên thị trường. Suy cho cùng, mô hình kinh doanh lưu trữ năng lượng toàn cầu, sự tích lũy công nghệ lái xe tự hành và sự cao cấp về thương hiệu của công ty vẫn chưa biến mất.
Tuy nhiên, một khi niềm tin sụp đổ, rất khó để xây dựng lại nhanh chóng. Tương lai của Tesla phụ thuộc vào việc liệu Musk có nhận ra rằng một nhà lãnh đạo doanh nghiệp thực thụ không nên là một tay cờ bạc chính trị, mà là một chiến lược gia có thể dẫn dắt công ty vượt qua chu kỳ khó khăn hay không. Nếu không, sự sụt giảm này có thể chỉ là khúc dạo đầu cho một cơn bão lớn hơn. Trong khi giá cổ phiếu Tesla sụp đổ, nền tảng giao dịch phi tập trung XBIT dựa trên blockchain đã cho thấy khả năng phục hồi đáng kinh ngạc. Những lợi thế cốt lõi của nó là:
Kiến trúc chống rủi ro chính trị: Tự động thực hiện giao dịch thông qua hợp đồng thông minh, tránh hoàn toàn rủi ro “can thiệp chính sách” mà các tổ chức tài chính truyền thống phải đối mặt.
Hồ chứa thanh khoản toàn cầu: Người dùng có thể trao đổi các sản phẩm chứng khoán được mã hóa theo thời gian thực thông qua cầu nối chuỗi chéo, tránh các sự kiện “thiên nga đen” trên thị trường đơn lẻ;
Mô hình quản trị DAO: Hội đồng quản trị truyền thống không rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan “không hành động”, và có thể phản ứng nhanh chóng với những thay đổi của thị trường, chẳng hạn như việc ra mắt khẩn cấp công cụ phòng ngừa rủi ro “hợp đồng vĩnh viễn TSLA-USD”.
