Những quốc gia nào có vai trò sáng lập EU

Sau hai cuộc chiến tranh thế giới tàn khốc, Châu Âu đầu thế kỷ 20 chìm trong đau thương, nghèo đói và chia rẽ. Các quốc gia từng là đối thủ giờ đây đứng trước một câu hỏi sống còn: làm thế nào để ngăn ngừa chiến tranh quay lại?

Câu trả lời không nằm ở bức tường rào hay vũ khí, mà ở sự hợp tác kinh tế – chính trị toàn diện giữa các quốc gia Châu Âu. Chính trong bối cảnh đó, ý tưởng về một liên minh Châu Âu bắt đầu hình thành. Và từ những nỗ lực đầu tiên, 6 quốc gia sáng lập EU đã đóng vai trò trung tâm tạo ra nền tảng cho Liên minh Châu Âu như ta biết ngày nay.

Vậy những quốc gia nào có vai trò sáng lập EU, và mỗi nước đã đóng góp gì vào quá trình hình thành khối này? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện, từ cội nguồn đến tác động lâu dài của các quốc gia tiên phong trong việc xây dựng EU.

Bối cảnh lịch sử hình thành EU

Trước khi tìm hiểu cụ thể những quốc gia sáng lập EU, cần hiểu về bối cảnh lịch sử đã dẫn tới sự ra đời của liên minh này.

Hậu quả của Chiến tranh Thế giới

• Sau Thế chiến II, Châu Âu bị tàn phá nghiêm trọng về kinh tế, cơ sở hạ tầng và tinh thần quốc gia.

• Đặc biệt, mối quan hệ Pháp – Đức luôn tiềm ẩn nguy cơ xung đột do những tranh chấp lịch sử như vùng Alsace-Lorraine.

Ý tưởng liên kết vì hòa bình

Năm 1950, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Robert Schuman đưa ra đề xuất táo bạo: đặt ngành công nghiệp than và thép – hai ngành có thể tạo ra chiến tranh – dưới sự quản lý chung. Đề xuất này trở thành Kế hoạch Schuman, mở đường cho sự ra đời của Cộng đồng Than Thép Châu Âu (ECSC).

Những quốc gia nào có vai trò sáng lập EU?

Vào năm 1951, sáu quốc gia đầu tiên đã ký Hiệp ước Paris, lập nên Cộng đồng Than Thép Châu Âu, tổ chức tiền thân của EU ngày nay.

Sáu quốc gia sáng lập gồm:

Chúng ta sẽ phân tích cụ thể vai trò và đóng góp của từng quốc gia ngay sau đây.

Vai trò và đóng góp của từng quốc gia sáng lập EU

Pháp – Người khởi xướng chiến lược

Pháp chính là cái nôi khởi phát ý tưởng liên minh Châu Âu. Sau nhiều thế kỷ đối đầu với Đức, Pháp nhận ra rằng hòa bình và hợp tác là cách duy nhất để tồn tại. Robert Schuman – Ngoại trưởng Pháp – là người trình bày Kế hoạch Schuman ngày 9/5/1950, ngày này sau đó trở thành Ngày Châu Âu (Europe Day).

Đóng góp của Pháp:

• Đề xuất liên minh ngành than thép – mạch máu của công nghiệp chiến tranh.

• Chủ động dẫn dắt các thỏa thuận ban đầu.

• Luôn là một trong hai trụ cột chính trị – kinh tế của EU (cùng với Đức).

Đức – Biểu tượng của sự hòa giải

Từ một quốc gia bị chia đôi sau chiến tranh, Tây Đức (CHLB Đức) trở thành trụ cột không thể thiếu trong khối EU. Việc Đức tham gia vào ECSC đánh dấu một bước ngoặt lịch sử về lòng tin và hòa giải giữa các quốc gia từng là thù địch.

Đóng góp của Đức:

• Cam kết xây dựng hòa bình thông qua hợp tác kinh tế.

• Sau thống nhất (1990), Đức trở thành nền kinh tế lớn nhất EU.

• Đóng vai trò chủ chốt trong duy trì kỷ luật tài chính EU.

Ý – Cầu nối giữa Trung và Nam Âu

Ý, với lịch sử đế chế La Mã huy hoàng, là quốc gia nhiệt thành ủng hộ hội nhập châu lục. Ý xem EU như cơ hội phục hưng sau thời kỳ phát xít.

Đóng góp của Ý:

• Đồng sáng lập ECSC và sau đó là Cộng đồng Kinh tế Châu Âu (EEC) năm 1957.

• Trở thành cầu nối giữa Bắc Âu công nghiệp hóa và Nam Âu đang phát triển.

• Cùng Bỉ tổ chức hội nghị ký kết Hiệp ước Rome – tiền đề thành lập EEC.

Bỉ – Trung tâm của EU

Bỉ là quốc gia nhỏ nhưng có vai trò địa chính trị quan trọng. Với vị trí trung tâm Tây Âu và truyền thống ngoại giao mạnh, Bỉ nhanh chóng trở thành trụ sở hành chính của EU.

Đóng góp của Bỉ:

• Cung cấp trụ sở Brussels – trung tâm của Nghị viện và Ủy ban Châu Âu.

• Tích cực trong việc thúc đẩy tự do thương mại và hội nhập chính trị.

Hà Lan – Người bảo vệ thị trường tự do

Hà Lan, quốc gia thương mại với tư duy tiến bộ, luôn thúc đẩy một EU có nền kinh tế mở, minh bạch và hiệu quả.

Đóng góp của Hà Lan:

• Đề xuất các quy chuẩn minh bạch trong thương mại và cạnh tranh.

• Chủ trương EU nên tập trung vào thị trường chung hơn là chính trị hóa.

• Tổ chức Hội nghị Maastricht 1992, dẫn đến việc ra đời đồng tiền chung Euro.

Luxembourg – Nhỏ nhưng không thể thiếu

Luxembourg tuy nhỏ về diện tích và dân số, nhưng là đối tác trung thành và kiên định trong mọi giai đoạn phát triển của EU.

Đóng góp của Luxembourg:

• Đóng vai trò trung gian hòa giải trong các cuộc đàm phán nội bộ.

• Trụ sở của Tòa án Công lý Liên minh Châu Âu (ECJ).

• Cung cấp nhân sự cấp cao cho nhiều vị trí trọng yếu trong EU.

Những bước tiến sau khi thành lập: từ ECSC đến EU

Từ sáu quốc gia sáng lập, EU đã trải qua quá trình mở rộng và hội nhập sâu rộng:

• 1957: Thành lập Cộng đồng Kinh tế Châu Âu (EEC) qua Hiệp ước Rome.

• 1986: Hiệp ước Maastricht đặt nền móng cho Liên minh Châu Âu (EU).

• 1999: Ra mắt đồng tiền chung Euro, hiện được sử dụng bởi 20 nước.

• 2004–2013: Mở rộng EU lên 27 thành viên, bao gồm cả Đông Âu.

Sáu quốc gia sáng lập không chỉ khởi xướng mà còn dẫn dắt sự phát triển, duy trì các giá trị nền tảng như dân chủ, tự do, pháp quyền và đoàn kết khu vực.

Vì sao vai trò sáng lập của 6 quốc gia này vẫn còn ý nghĩa đến hôm nay?

Mặc dù EU hiện có 27 quốc gia thành viên, nhưng các quốc gia sáng lập vẫn giữ vai trò then chốt về:

• Ảnh hưởng chính trị: Pháp và Đức đóng vai trò “cặp đôi quyền lực” trong mọi quyết sách lớn.

• Sự bền vững về tài chính: Đức, Hà Lan, Bỉ là những nước đóng góp ngân sách EU nhiều nhất.

• Trụ sở cơ quan EU: Hầu hết các cơ quan trọng yếu của EU đều đặt tại các nước sáng lập.

Vai trò của họ là chứng nhân lịch sử và nền tảng vững chắc cho một liên minh có tầm ảnh hưởng toàn cầu.

Họ không chỉ sáng lập – họ còn dẫn dắt

Câu hỏi “những quốc gia nào có vai trò sáng lập EU” không chỉ là một vấn đề lịch sử. Đó còn là bài học về lòng dũng cảm chính trị, tầm nhìn dài hạn và sự sẵn lòng hợp tác vì lợi ích chung.

Sáu quốc gia Pháp, Đức, Ý, Bỉ, Hà Lan và Luxembourg đã không chỉ cùng nhau dựng xây một tổ chức liên minh, mà còn viết nên một chương mới cho lịch sử Châu Âu – chương về hòa bình, thịnh vượng và đoàn kết.

Trong thế giới nhiều biến động hôm nay, khi EU phải đối mặt với các thách thức như Brexit, di cư, biến đổi khí hậu hay cạnh tranh toàn cầu, thì di sản và vai trò của các quốc gia sáng lập lại càng trở nên quan trọng. Họ không chỉ là người đặt nền móng, mà còn là người gìn giữ ngọn lửa thống nhất Châu Âu.