7 chỉ số tài chính doanh nghiệp cần theo dõi hàng tháng

Trong môi trường kinh doanh đầy biến động như hiện nay, việc theo dõi chỉ số tài chính doanh nghiệp không còn là lựa chọn mà là yếu tố sống còn. Những con số không chỉ phản ánh sức khỏe của doanh nghiệp ở hiện tại, mà còn là kim chỉ nam để ra quyết định chiến lược trong tương lai.

Vậy doanh nghiệp cần theo dõi những chỉ số nào hàng tháng để nắm bắt tình hình tài chính một cách hiệu quả, tránh “mất kiểm soát” trong vận hành và đầu tư? Dưới đây là 7 chỉ số tài chính doanh nghiệp quan trọng nhất, phù hợp với mọi loại hình kinh doanh – từ doanh nghiệp nhỏ đến tập đoàn lớn.

Doanh thu thuần (Net Revenue)

Doanh thu là gì?

Doanh thu thuần là khoản thu từ việc bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ sau khi đã trừ đi các khoản giảm trừ như chiết khấu, hàng bán bị trả lại, thuế GTGT,… Đây là chỉ số cơ bản nhưng vô cùng quan trọng để đánh giá hiệu quả kinh doanh thực tế.

Vì sao cần theo dõi hàng tháng?

• Giúp bạn so sánh mức tăng trưởng doanh thu qua từng tháng.

• Phát hiện sớm xu hướng giảm sút trong kinh doanh.

• Là cơ sở để đánh giá hiệu quả các chiến dịch marketing, bán hàng.

Lưu ý chuyên gia: Nên so sánh doanh thu tháng hiện tại với cùng kỳ năm trước để tránh bị sai lệch do yếu tố mùa vụ.

Lợi nhuận gộp (Gross Profit) và Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin)

Định nghĩa:

• Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần – Giá vốn hàng bán (COGS).

• Biên lợi nhuận gộp (%) = Lợi nhuận gộp / Doanh thu thuần x 100%.

Tại sao quan trọng?

Lợi nhuận gộp phản ánh mức độ hiệu quả trong khâu sản xuất hoặc mua hàng. Nếu doanh thu tăng nhưng lợi nhuận gộp không tăng tương ứng, doanh nghiệp có thể đang gặp vấn đề với chi phí đầu vào.

Theo dõi hàng tháng giúp:

• Đánh giá khả năng kiểm soát chi phí nguyên vật liệu, nhân công.

• Phân tích hiệu quả kinh doanh theo từng dòng sản phẩm hoặc nhóm dịch vụ.

• Là cơ sở để đàm phán giá đầu vào với nhà cung cấp.

Chi phí hoạt động (Operating Expenses)

Bao gồm tất cả các khoản chi phí phục vụ vận hành như: chi phí bán hàng, marketing, quản lý doanh nghiệp, chi phí văn phòng, điện nước, khấu hao,…

Vì sao phải giám sát kỹ?

• Dù doanh thu tốt nhưng nếu chi phí hoạt động không được kiểm soát, doanh nghiệp vẫn dễ “chìm”.

• Tăng đột biến trong chi phí hàng tháng là dấu hiệu sớm cho thấy vấn đề trong quản lý tài chính.

Gợi ý chuyên gia:

• Phân loại chi phí theo từng nhóm để dễ phân tích.

• So sánh tỷ lệ chi phí hoạt động trên doanh thu để đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn lực.

Lợi nhuận ròng (Net Profit) và Biên lợi nhuận ròng (Net Profit Margin)

Công thức:

• Lợi nhuận ròng = Tổng doanh thu – Tổng chi phí (bao gồm cả thuế, lãi vay,…).

• Biên lợi nhuận ròng (%) = Lợi nhuận ròng / Doanh thu thuần x 100%.

Đây là chỉ số tài chính doanh nghiệp quan trọng bậc nhất, phản ánh lợi ích tài chính thực sự mà doanh nghiệp thu được từ hoạt động kinh doanh.

Theo dõi chỉ số này để:

• Biết doanh nghiệp đang lãi hay lỗ.

• Đánh giá hiệu quả tổng thể các chiến lược vận hành, tài chính, đầu tư.

• Thu hút nhà đầu tư (nếu bạn gọi vốn), vì đây là con số “gây ấn tượng” nhất với họ.

Chỉ số ROA – Tỷ suất sinh lời trên tài sản (Return on Assets)

ROA là gì?

ROA cho biết mỗi đồng tài sản tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận.

Công thức:
ROA = Lợi nhuận ròng / Tổng tài sản x 100%

Ý nghĩa:

• ROA cao cho thấy doanh nghiệp đang sử dụng tài sản hiệu quả.

• ROA thấp có thể phản ánh việc đầu tư dàn trải, hoặc tài sản không tạo ra giá trị tương xứng.

Gợi ý chuyên gia:

• ROA lý tưởng dao động từ 5–15% tùy ngành nghề.

• So sánh ROA theo tháng để xem chiến lược quản lý tài sản có đang phát huy hiệu quả hay không.

Chỉ số ROE – Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (Return on Equity)

ROE là gì?

ROE đo lường khả năng sinh lời trên phần vốn góp của chủ sở hữu.

Công thức:
ROE = Lợi nhuận ròng / Vốn chủ sở hữu x 100%

Lợi ích khi theo dõi ROE hàng tháng:

• Phản ánh giá trị doanh nghiệp mang lại cho cổ đông.

• ROE tăng chứng tỏ doanh nghiệp đang vận hành hiệu quả, biết tận dụng vốn để sinh lời.

• Đặc biệt quan trọng nếu bạn đang huy động vốn từ nhà đầu tư hoặc phát hành cổ phiếu.

Lưu ý chuyên gia: Một ROE cao hơn lãi suất ngân hàng là dấu hiệu tích cực cho thấy việc đầu tư vào doanh nghiệp là “đáng đồng tiền”.

Dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh (Operating Cash Flow)

Không chỉ là lợi nhuận – tiền mới là vua

Một doanh nghiệp có thể báo lãi trên báo cáo tài chính, nhưng nếu dòng tiền không đủ, doanh nghiệp vẫn có thể “chết lâm sàng”.

Vì sao quan trọng?

• Đảm bảo khả năng thanh toán các nghĩa vụ tài chính như trả nợ, trả lương, chi phí vận hành,…

• Phát hiện sớm vấn đề về thu hồi công nợ, hàng tồn kho.

• Giúp lập kế hoạch dòng tiền chủ động để không bị động trong chi trả.

Theo dõi như thế nào?

• Ưu tiên theo dõi dòng tiền từ hoạt động kinh doanh (không phải đầu tư hay tài chính).

• Đảm bảo dòng tiền dương liên tục là mục tiêu sống còn.

Bảng tóm tắt 7 chỉ số tài chính doanh nghiệp cần theo dõi hàng tháng

Những sai lầm phổ biến khi theo dõi chỉ số tài chính

Dù nhiều doanh nghiệp đã nhận ra tầm quan trọng của chỉ số tài chính, nhưng thực tế cho thấy vẫn còn rất nhiều sai lầm phổ biến:

• Chỉ xem lợi nhuận, bỏ qua dòng tiền.

• Không đối chiếu chỉ số theo ngành nghề để đánh giá đúng chuẩn.

• Theo dõi rời rạc từng chỉ số mà không gắn kết toàn diện.

• Chỉ làm báo cáo theo quý hoặc theo năm – quá chậm để điều chỉnh.

Lời khuyên chuyên gia: Doanh nghiệp nên xây dựng hệ thống dashboard tài chính tự động hóa, có thể cập nhật dữ liệu theo thời gian thực để đưa ra quyết định nhanh và chính xác.

Kiểm soát tài chính tốt là đòn bẩy tăng trưởng dài hạn

Dù bạn là CEO, nhà sáng lập startup hay quản lý tài chính, thì việc theo dõi 7 chỉ số tài chính doanh nghiệp hàng tháng không chỉ giúp bạn điều hành hiệu quả, mà còn là “kim chỉ nam” để phát triển bền vững, tránh rủi ro tiềm ẩn.

Thế giới kinh doanh đang chuyển động nhanh chóng. Nếu bạn không kiểm soát tốt tài chính, bạn sẽ bị tụt lại phía sau – dù sản phẩm, dịch vụ của bạn có tốt đến đâu.

Đừng bỏ qua bước tiếp theo quan trọng trong quản trị doanh nghiệp

Nếu bạn đang vận hành doanh nghiệp, chắc chắn sẽ có lúc gặp phải các thủ tục liên quan đến kê khai thuế, nộp báo cáo tài chính,… Trong quá trình đó, có thể bạn sẽ gặp khái niệm mã địa điểm đích bảo thuế là gì – một yếu tố quan trọng trong quá trình xử lý hồ sơ thuế. Hãy tìm hiểu kỹ để tránh những sai sót không đáng có.